stress voor en tijdens de voorstellingen leiden tot een immense belasting, zowel fysiek als mentaal, die vergelijkbaar is met de belasting die topsporters opgelegd krijgen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat musculoskeletale klachten veel voorkomen bij dansers, en dat zij terecht komen bij sportartsen en sportfysiotherapeuten. Kennis omtrent dansblessures is essentieel om een goede diagnose en behandeling voorop te kunnen stellen. In vergelijking met het aantal wetenschappelijke studies uitgevoerd bij diverse sporttakken, zijn er echter relatief weinig studies die de oorzaken van klachten bij dansers trachten te achterhalen. Het doel van dit overzichtsartikel is om een antwoord te bieden op volgende vragen: 1. Welke musculoskeletale klachten komen voor bij (pre)professionele dansers? 2. Bestaat er een verschil in klachtenpatronen tussen verschillende dansvormen? 3. Welke invloed hebben structurele gewrichtsafwijkingen en/of gegeneraliseerde gewrichtshypermobiliteit op het ontstaan van klachten bij dansers? 4. In welke mate zijn lenigheid, uithoudingsvermogen en/of spierkracht gerelateerd aan het ontstaan van klachten bij dansers? 5. Op welke manier staat lumbo-pelvische motorische controle in relatie tot het ontstaan van klachten bij dansers? 6. Welke invloed hebben psychosociale factoren op het ontstaan of onderhouden van klachten bij dansers? Methode Om een antwoord te geven op deze vragen werd de literatuur gescreend, gebruik makend van onder andere de volgende zoektermen in de wetenschappelijke databanken PubMed, Science Direct en Web of Science: flexibility, hypermobility, muscle length, muscle strength, fitness, endurance, movement control, motor control, muscle control, neuromuscular control, psychosocial, stress in combinatie met “injury” of “pain” en met “dance” of “ballet”. Alleen studies uitgevoerd bij professionele dansgezelschappen of bij pre-professionele dansers (universiteitsniveau) werden opgenomen in dit literatuuroverzicht. Studies uitgevoerd bij amateur dansers werden uitgesloten, omdat het aantal uur dat zij gemiddeld per week dansen heel erg varieert, wat een vergelijking moeilijk maakt. Daarnaast worden de klachten in deze studies meestal heel weinig beschreven. Resultaten 1. Welke musculoskeletale klachten komen voor bij (pre)-professionele dansers? Bij de evaluatie van klachten en blessures bij dansers worden er in de literatuur verschillende definities gehanteerd. De meeste studies definiëren ‘injury’ als een (dansgerelateerde) klacht waarvoor het dansen onderbroken dient te worden1,2 roepen wordt.2,3 of als een klacht waarvoor medische hulp ingeEén onderzoeksgroep includeert alle dansers met ‘pijn of discomfort in één of meerdere lichaamsdelen’ als geblesseerde dansers, ongeacht of er medische hulp is ingeroepen of het dansen onderbroken werd.4 Het is dan ook niet verwonderlijk dat de gegevens betreffende de incidentie en prevalentie van klachten erg uiteenlopen. In een systematische review over het voorkomen van musculoskeletale klachten bij dansers werden dan ook waarden variërend van 3 tot 95% vastgesteld.3 Wat betreft de lokalisatie van de musculoskeletale klachten zijn de verschillende studies het eens. De meeste klachten komen voor ter hoogte van de enkel-voet regio (20-50%) en de lage rug (13-34%), gevolgd door klachten ter hoogte van heup en knie.3-7 Van de beschreven klachten zijn 55-85% niet-traumatische blessures ter hoogte van spieren en capsulo-ligamentaire structuren, die meestal aan overbelasting worden toegeschreven.3,7,8 Een minderheid loopt een traumatische blessure op. Vooral de enkel-voet en de knie regio worden getroffen bij acute trauma-gerelateerde klachten.9 2. Bestaat er een verschil in klachtenpatronen tussen verschillende dansvormen? In verschillende studies wordt het aantal blessures beschreven in verhouding tot een bepaalde blootstellingstijd (bijvoorbeeld per 1000 uren training) en tot het aantal deelnemers om een vergelijking mogelijk te maken tussen verschillende dansstijlen en/of niveaus (pre-professioneel versus professioneel). De term injury rate of blessure incidentie wordt hiervoor gebruikt. Uit een vergelijkende studie tussen verschillende dansvormen (hedendaagse dans, Mexicaanse folklore en Spaanse dans) uitgevoerd bij 444 pre-professionele dansers in Mexico blijkt dat vooral studenten hedendaagse dans de meeste kans hebben om klachten op te lopen: zij vertonen gemiddeld gezien 4 blessures per 1000 trainingsuren in vergelijking met minder dan twee blessures per 1000 trainingsuren voor Mexicaanse of Spaanse dans.1 In een andere prospectieve studie werden studenten klassieke dans (ballet) en studenten die een hedendaagse dansopleiding nummer 2 | mei 2013 | Sport & Geneeskunde 7 Pagina 6
Pagina 8Scoor meer met een webwinkel in uw tijdschriften. Velen gingen u voor en publiceerden weekbladen online.
Sport & Geneeskunde nummer 2 | Mei 2013 Lees publicatie 21Home