literatuur en sterk verbeterde radiologische technieken. Een enquête onder Amerikaanse revalidatieartsen toonde aan dat er geen eenduidigheid is over de wijze van diagnosticeren en de etiologie van PS en dat er zelfs getwijfeld wordt aan het bestaan ervan.4 over-gediagnostiseerd;5 agnostiseerd.6 Volgens sommigen is PS volgens anderen juist onder-gediGesteld kan worden dat wat betreft de definitie en pathofysiologie van PS er heden ten dage nog steeds geen consensus bestaat.4 De door de meeste auteurs gehanteerde definitie is die van Papaddopoulos en Khan (2004)7 , die luidt: pijn ter plaatse van het SI-gewricht en diep in de bilregio aan de aangedane zijde, vaak uitstralend naar het been. Veelal is de klacht ontstaan na een trauma aan het bekken (bijvoorbeeld een val). De typische pijn verergert door langdurig zitten en geeft problemen bij bukken, tillen en sportbelasting. Tevens is er vaak ter plaatse van de piriformis een verharding palpabel, die zeer gevoelig is. Vaak is er een positief Lasègue teken. Bij langdurig bestaan van de klacht kan gluteale atrofie optreden. Dit literatuuroverzicht heeft tot doel de beschikbare wetenschappelijke artikelen betreffende PS op een overzichtelijke manier samen te vatten en conclusies te trekken op het gebied van definitie, etiologie, diagnostiek en behandeling. Methode Zoekstrategie en selectie Met de zoekmachines Pubmed, Medline, Scopus, CINAHL, SPORTDiscus en Cochrane werd gezocht naar artikelen over PS gepubliceerd voor september 2012. In de titel en samenvatting van de gevonden artikelen werd gezocht op (‘piriformis’ (en alle synoniemen: pyriformis AND piryformis en piriform*) AND ‘syndrome’) OR ‘sciatic nerve entrapment’ OR ‘pelvic outlet syndrome’ OR ‘pyramidal syndrome’ (zie de flowchart in fig 1). Geëxcludeerd werden artikelen die geen betrekking hadden op etiologie, diagnostiek of therapie van PS. Ook case reports geëxcludeerd; dit vanwege de lage bewijskracht. Tot slot werden artikelen in een andere taal dan Nederlands, Duits of Engels geëxcludeerd. Geïncludeerd werden alleen artikelen betreffende een onderzoek of review over anatomie, etiologie, diagnostiek en/of behandeling. Van de overgebleven artikelen werden de referentielijsten gescreend op relevante literatuur. De 75 geselecteerde artikelen werden vervolgens beoordeeld door één persoon (LDL) volgens het CBO-classificatie systeem8 (zie tabel 1 en 2). Resultaten Anatomie en functie In de 16e eeuw werd de m. piriformis (letterlijk: peervormige spier) door Spigelius, professor in de anatomie (Padua, Italië) beschreven. De spier ontspringt van de lateroventrale zijde van het sacrum, ter hoogte van het tweede, derde en vierde sacrale segment en loopt door het foramen ischiadicum majus naar de insertie op de trochanter major. Samen met de m. obturatorius internus en mm. gemelli vormt de m. piriformis de kleine exorotatoren van het femur. De piriformis heeft een nauwe relatie met de n. ischiadicus; deze zenuw loopt direkt caudaal van de m. piriformis door het foramen ischiadicum majus in het bekken loopt (foramen infrapiriforme). Vanuit de anatomische positie, de 0-stand van het heupgewricht, zorgt de m. piriformis voor exorotatie in het heupgewricht. Naarmate de heup meer geflecteerd wordt functioneert de m. piriformis steeds meer als abductor (9). Kadaveronderzoek van de heup (N=10) toonde aan dat bij 30 o adductie en 60 o flexie in het heupgewricht de n. ischiadicus door de m. piriformis tegen de spina ischiadicus wordt gedrukt.10,11 Figuur 1: Flowdiagram van zoekacties en selectie. Anatomische variaties Het verloop van de n. ischiadicus ten opzichte van de m. piriformis werd bestudeerd in een meta-analyse van 6062 beenpreparaten. In 16,9% (CI 16,0-17,9%) van de gevallen werd een anatomische variatie gevonden. In 83,1% van de gevallen liep de n. ischiadicus caudaal van de m. piriformis door het foramen ischiadicus majus (fig 2,A). In 14,7% verloopt een deel caudaal en een deel dóór de piriformis nummer 4 | september 2013 | Sport & Geneeskunde 17 Pagina 16

Pagina 18

Heeft u een onderwijs catalogus, uniflip of espaarprogramma? Gebruik Online Touch: rapport digitaal zetten.

Sport & Geneeskunde nummer 4 | September 2013 Lees publicatie 25Home