Sport & ECG Vraag Moet ik deze sporter verwijzen? Door: Diederik Oei, sportarts SMCPapendal Arnhem Een 15-jarige talentvolle voetballer komt voor preventieve cardiovasculaire screening bij de sportarts. Hij heeft geen klachten, zijn voorgeschiedenis en zijn familie anamnese voor hart- en vaatziekte of onverklaarbare plotse dood zijn blanco. Hij gebruikt geen medicatie. Hij traint gemiddeld 10 uur per week. Bij lichamelijk onderzoek heeft hij een rustige en regelmatige pols, een normale bloeddruk, en normale cortonen zonder souffles. Verder lichamelijk onderzoek is zonder bijzonderheden. Het ECG ziet u hieronder. Volgens het Lausanne protocol vindt u dit een afwijkend ECG en u vraagt de mening van een sportcardioloog met de vraag of aanvullende cardiale evaluatie geïndiceerd is. Wat denkt u zelf? Is aanvullende diagnostiek geïndiceerd en zo ja waar denkt u aan? Antwoord Door: Nicole Panhuyzen-Goedkoop, Joep Smeets Het ECG toont een regulair sinusritme, met een intermediaire hartas en normale geleidingstijden. Sokolow-Lyon criteria voor linkerkamer hypertrofie zijn aanwezig (S V2 + R V5> 35mm), maar R in V5 is groter dan R in V6. Er zijn positief-negatieve T-toppen in V(1)2-3, waarbij de T-top aanvankelijk concaaf is en vervolgens scherp afloopt en diep is. Er zijn U-golven in alle precordiale afleidingen. Waar u over valt in dit ECG zijn de afwijkende repolarisaties rechts precordiaal (V1-3) met aanwijzingen voor linkerkamer hypertrofie. Een T-top heeft in principe dezelfde polariteit als het QRS-complex. Wat betekent een negatieve T-top rechts precordiaal? 1. juveniel ECG: negatieve T-toppen rechts precordiaal kunnen bij tieners normaal zijn, het zgn. juveniele ECG. Bij een juveniel ECG zijn er geen bifasische T-toppen, of concave ST-segmenten met negatieve T-toppen. 2. rechterkamer belasting: negatieve T-toppen rechts precordiaal kunnen wijzen op rechterkamer belasting, zoals bijv. bij ARVC (arrhythmogene rechterkamer cardiomyopathie) of longembolie. RBBB, rechter as deviatie of rechterkamer hypertrofie criteria, en epsilon golf ontbreken in dit ECG. Voor longembolie zijn er klinisch geen aanwijzingen. 3. hypertrofische cardiomyopathie (HCM): T-top inversie > 1mm in 2 of meer afleidingen van V2-6, II-aVF, of I-aVL kan passen bij HCM. In dit ECG ontbreken andere criteria voor HCM. 4. Afro-Caribische afkomst: Papadakis et al beschreven dat T-inversie bij 12.7% van de Afrikaanse en Afro-Caribische sporters in V1-4 voorkomt (zonder onderliggende pathologie) en vaak geassocieerd is met een convex ST-segment. T-inversie in de laterale en inferior afleidingen zijn ook bij het donkere ras verdacht voor HCM. De eerste vraag die u stelt is: welk ras heeft deze voetballer? Deze jongen heeft een Afro-Caribische afkomst. Diagnose: fysiologisch ECG bij een sporter van Afro-Caribische afkomst. Op grond van de gegevens uit de studie van Papadakis et al is er geen indicatie om aanvullend echocardiografie te doen. Sportadvies: geen beperkingen. Follow-up is gewenst. Referentie Papadakis M, Carre F, Kervio G, et al. The prevalence, distribution, and clinical outcomes of electrocardiographic repolarisation patterns in male athletes of African/ Afro-Caribbean origin. Eur Heart J 2011;32:2304–13 nummer 5 | november 2013 | Sport & Geneeskunde 37 Pagina 36

Pagina 38

Voor clubmagazines, online maandbladen en nieuwsbrieven zie het Online Touch CMS beheersysteem systeem. Met de mogelijkheid voor een webshop in uw uitgaves.

Sport & Geneeskunde nummer 5 | November 2013 Lees publicatie 26Home