Bij de eerder genoemde dierexperimenten werden bij catheterisatie geen coronair spasme of stenosen vastgesteld.18 Behandeling In de acute fase moet vroege herkenning van CC en adequate resuscitatie plaatsvinden. Het succespercentage van resuscitatie in geval van VF bij CC is vrij laag.2,3,6,10,12 Dit was 15-35% mits er binnen 2 minuten na aanvang van VF was begonnen met resuscitatie. De overleving neemt af bij resuscitatie na 3 min (<5% overlevingskans).6 Dankzij vroege herkenning van het probleem, en vroege en tijdige defibrillatie (met een AED), wordt de overlevingskans steeds beter (tot 58% volgens de USCCR).12,23 De overlevingskans was ook beter bij het blanke ras en wanneer CC tijdens een competitiewedstrijd werd veroorzaakt.12 In een oudere studie naar resuscitatie bij 106 CC gevallen uit de USCCR was men bij 68 binnen 3 minuten begonnen met reanimeren, resulterend in 17 overlevers (25%).10 Wanneer na 3 minuten werd begonnen met reanimeren overleefde 3%.10 Bij eerder vermelde dierproeven duurde VF tot 30 minuten als er niet werd gedefibrilleerd, waarna de dood intrad.1,2,7,11 Het succes van resuscitatie van een sporter wordt mede bepaald door de catecholaminerge status, afname van de vaatweerstand, en volumedepletie.23,24 Optreden van zelfterminerende VT of asystolie is niet altijd te achterhalen. Wat rest op het ECG zijn ST-elevaties en PVBs.2,3,6,10 Na resuscitatie volgt opname met hartritmebewaking, controle van het laboratorium (volumedepletie, elektrolyten, nierfunctie, e.d.), en echocardiografie. Prognose en follow-up De prognose van CC is niet altijd gunstig. Maron beschreef in een serie van 15 sporters met CC dat 71% terugkeerde in sport.10 Degene die niet goed herstelden hadden neurologische problemen en een verminderde systolische LV functie.10 Bij volledige elektrisch, morfologisch en functioneel herstel van het hart is de prognose gunstig. ‘Return-to-play’ Terugkeren in de sport (‘return-to-play’) moet per individu worden bepaald en met goed sportcardiologisch inzicht worden gegeven. Overlevers na CC dienen een complete cardiale evaluatie te krijgen met rust- en inspanning-ECG, echocardiografie en Holter-ECG.22 Indien de kamerfunctie goed is, de inspanningstolerantie normaal, er geen aanwijzingen zijn voor coronair insufficiëntie of ritmestoornissen, mag de sporter zijn trainingen hervatten. Analoog aan het advies voor myocarditis zou vervolgcontrole met uitgebreide cardiale evaluatie na zes maanden geadviseerd moeten worden.23 Er is geen bewijsvoering over het te volgen beleid anders dan ‘expert opinion’ (level of evidence C). Er is evenmin bewijs of CC overlevers een grotere kans hebben voor toekomstige ritmestoornissen.10 Preventie Het risico op stomp thoraxtrauma kan nooit 100% worden geëlimineerd. Preventieve maatregelen bestaan uit het zoveel mogelijk verkleinen van de kans op een stomp thoraxtrauma. Naar aanleiding van de boven beschreven dierexperimenten kunnen de voorwerpen worden aangepast: bijvoorbeeld op leeftijd aangepaste zachtere en grotere ballen, lagere snelheden van de voorwerpen, en plattere voorwerpen.11,25 De effectiviteit van thoraxbeschermers is niet bewezen. Tijdens optreden van CC met VF bleek dat 1/3 van de sporters een thoraxbeschermer droeg.16 Bij ijshockey bleken de thoraxbeschermers door armbewegingen los te komen van de thorax.16 Bij dierproeven met sportspecifieke thoraxbeschermers voor lacrosse en baseball werd geen lager risico op CC gevonden.26 Sportspelregels zouden kunnen worden aangescherpt om (on)bewust contact tussen spelers of met een voorwerp te verkleinen. Tijdens evenementen dient een AED en getraind (para)medisch personeel aanwezig te zijn waardoor vroege resuscitatie en defibrillatie kan plaatsvinden.27 Conclusie Commotio cordis (CC) is een miskende oorzaak van plotse dood na een stomp thoraxtrauma bij contactsporten zoals ijshockey. CC induceert VF door micro-hematomen in de LV wand en de Purkinje vezels, plotse grote drukveranderingen in de LV, en verstoring van de activiteit van ionkanalen. De kans op CC is groot bij jonge mannen en gebruik van kleine harde ronde voorwerpen. Vroege herkenning van CC en onmiddellijke defibrillatie van VF vergroten de kans op overleven. Thoraxbeschermers zijn niet altijd effectief. De spelregels zouden kunnen worden aangescherpt om de kans op CC bij contactsport te reduceren. Referenties 1. Maron BJ, Poliac LC, Kaplan JA, Mueller FO. Blunt impact to the chest leading to sudden death from cardiac arrest during sports activities. N Engl J Med 1995;333:337-42 nummer 1 | februari 2014 | Sport & Geneeskunde 35 Pagina 34

Pagina 36

Heeft u een editie, onlinebook of e-PDF-en? Gebruik Online Touch: onderwijscatalogus digitaal bladerbaar publiceren.

Sport & Geneeskunde nummer 1 | Februari 2014 Lees publicatie 27Home