Overzichtsartikel Tabel 2. Overzicht van alle behandelingen zoals beschreven bij geïncludeerde studies. Het merendeel van de studies gebruikte per patiënt een combinatie van verschillende modaliteiten. De GRADE-schaal wordt voor elke behandelmodaliteit gegeven. Rust Simko36 Crosby38 Brantigan9 Sitati27 Simon34 Ogden17 Sever2 McKenzie23 Micheli3 Fysiotherapie Simko36 Crosby38 Rhine35 White 39 Ogden17 Sever2 Micheli3 Hakverhoging Simko36 Crosby38 Rhine35 Simon34 Wirtz37 Perhamre18 McKenzie23 Weiner28 Micheli3 Aangemeten inlegzool Perhamre18 McKenzie23 Micheli3 Analgetica Sitati27 Crosby38 White 39 Weiner28 Tapen Simko36 Sever2 Rhine35 Anders Simko36 Crosby38 Brantigan9 Rhine35 Simon34 Sever2 McKenzie23 Ogden17 White 39 Wirtz37 Erg laag Erg laag Laag Laag Erg laag Erg laag Erg laag “Anders” bevat: levertraan34, gipsen 17;28, vitamine D34, schoenhak verwijdering2;35;36, shockwave therapie35, hydrotherapie35, koelen37, iontoforesi s39. Kwaliteitsbeoordeling De kwaliteit van de geïncludeerde studies werd beoordeeld door middel van de GRADE classifi catie (Tabel 2)29-33 . Gebaseerd op deze GRADE schaal werd de mate van bewijs? voor elke bestudeerde behandeling als “laag” of “erg laag” ingeschaald. Eén RCT evalueerde een hakverhogende inlegzool versus een aangemeten inlegzool; vanwege de methodologische kwaliteit en mogelijke confounding factors werd ook deze RCT echter beoordeeld als “laag”. De overige studies waren (gedateerde) retrospectieve series met zeer matige methodologische kwaliteit; de evidence werd beoordeeld als “erg laag” op de GRADE schaal. Vanwege de grote heterogeniteit in de gebruikte uitkomstmaten en de heterogeniteit tussen studies is er een signifi cant risico op zowel een selectie als informatiebias. We hebben daarom afgezien van het poolen van data; data zijn gepresenteerd als gewogen gemiddelde; er werden geen additionele analyses gedaan wegens het signifi cante risico op selectiebias. Gecombineerde behandelingen Het merendeel van de studies over de ziekte van Sever beschrijft een combinatie van verschillende behandelmethodes (Tabel 2)2;3;9;17;23;27;34-40 . Aangezien ieder regime (enigszins) verschilde kreeg bijna elke patiënt een “persoonlijk” behandelregime. De meest voorgeschreven behandeling 16 Sport & Geneeskunde | maart 2013 | nummer 1 was de combinatie van rust, een inlegzool (1/4 tot ½ inch) en fysiotherapie (Tabel 2). Een groot aantal alternatieve behandelingen werd beschreven (Tabel 2). In ernstige gevallen werd voor enkele weken gips voorgeschre ven17;28 . Naast de verschillen in het behandelregime is er grote heterogeniteit in gebruikte uitkomstmaten en de interpretatie daarvan. Het was daarom niet mogelijk om data te “poolen’’ of verschillende behandelmodaliteiten te vergelijken. Over het algemeen werd bij de meeste patiënten volledige verlichting van de pijn binnen enkele weken bereikt. Sommige kinderen hadden echter langdurige en recidiverende klachten voor meer dan 12 maanden (Tabel 1). Inlegzolen Eén studie vergeleek twee behandelmodaliteiten met elkaar in een gerandomiseerde cross-over studie; het effect van verschillende inlegzolen werd geëvalueerd: een hakverhogende inlegzool werd vergeleken met een aangemeten inlegzool18 . 44 patiënten, allemaal actieve jongens, voltooiden de studie. De behandelperiode was vier weken. Na een wash-out periode van twee weken vond crossover plaats en nogmaals vier weken behandeling. Na twaalf weken konden de patiënten de behandeling van hun voorkeur kiezen en werd geadviseerd door te gaan met deze behandeling. GRADE Pagina 15

Pagina 17

Interactieve digitale spaarprogramma, deze vakblad of onderwijscatalogus is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het digitaal publiceren van digi onderwijscatalogussen.

Sport & Geneeskunde nummer 1 | Maart 2013 Lees publicatie 19Home