Mechanismen Het verhoogde ademminuutvolume tijdens inspanning en de daaropvolgende verdamping van water uit het pulmonale epitheel wordt universeel gezien als de initiële prikkel van waaruit EIB ontstaat.9,10 Daarbij zijn er twee hypothesen over het onderliggende mechanisme welke schematisch worden weergegeven in figuur 2.11 In de osmolaire theorie wordt gesteld dat het verhoogde ademminuutvolume tijdens inspanning leidt tot het verdampen van de microfilm water gelegen op het epitheel van de luchtwegwand. Als gevolg hiervan treedt er een hyperosmolariteit op in het epitheel van de luchtwegwand.9 Als gevolg van deze verandering van de osmolariteit laten de in het epitheel gelegen mestcellen mediatoren vrij (onder andere histamine, prostaglandine en leukotrienen).12-14 Als reactie transporteren omliggende weefsels meer water naar luchtwegepitheel om zo de osmolariteit van de weefsels te corrigeren. Deze correctie kan nog een extra prikkel zijn voor het vrijkomen van mediatoren.15,16 De vrijgekomen mediatoren zorgen op hun beurt voor een spasme van de gladde spierlaag van de luchtwegen en in mindere mate tot exsudatie van vocht en de productie van slijm. Daarbij kan er tijdens inspanning reeds een luchtwegobstructie ontstaan.10,17 Deze biochemische verklaring wordt op dit moment het meest gebruikt om EIB te verklaren. In de vasculaire theorie wordt gesteld dat een verhoogd ademminuutvolume tijdens inspanning leidt tot verdamping van de microfilm water waardoor er een afkoeling van het luchtwegepitheel ontstaat.18 Deze afkoeling leidt tot een vasoconstrictie van het, bij astma gehypertrofieerde epitheliale vaatbed, met als gevolg een toename van de doorgankelijkheid van de luchtwegen tijdens inspanning. Na het stoppen van de inspanning normaliseert de ademhaling en stopt de afkoeling van de luchtwegen, en de hieropvolgende snelle opwarming zorgt voor exsudatie en zwelling van het epitheliale vaatbed, wat door de inspanning een hogere bloedstroom te verwerken heeft gekregen.9,17,18 In tegenstelling tot de osmolaire theorie kan bij de vasculaire theorie de luchtwegobstructie pas ontstaan na inspanning. Effect van repeterende blootstelling aan koude lucht De afkoeling en uitdroging van de luchtwegen tijdens en na inspanning in de koude lucht leidt tot schade aan de luchtwegen. In een diermodel waarbij sledehonden werden blootgesteld aan inspiratie van droge lucht traden na eenDe inhalatie van grote volumina koude droge lucht leidt ook tot schade aan de kleine luchtwegen (diameter <2 mm). De hier gelegen clara cellen raken beschadigd waarna het normaal intracellulair gelegen clara cel proteïne 16 (CC16) vrijkomt in de bloedbaan, en wordt uitgescheiden via de nieren.23 Na inspanning in de koude droge lucht werd bij atleten een verhoging van CC16 in de urine geconstateerd, deze verhoging was minder na blootstelling aan warme vochtige lucht.24 Eenzelfde verdikking van de BM als bij diermodellen werd gezien bij top-langlaufers, hoewel er geen relatie werd gezien tussen bronchiale hyperreactiviteit, gemeten met een methacholine provocatie test, en de dikte van de BM25. Daarnaast is er bij top-ijshockeyspelers een toename geobserveerd in het voorkomen van neutrofiele en in mindere mate eosinofiele granulocyten in geïnduceerd sputum26. Hoewel er dus een nadelig effect lijkt te zijn van langdurig frequent hoog intensief sporten (>10 uur per week) in de koude is deze relatie nog niet volledig De afkoeling en uitdroging van de luchtwegen tijdens en na inspanning in de koude lucht leidt tot schade aan de luchtwegen malige blootstelling effecten van ontsteking op, terwijl een langduriger blootstelling leidde tot een astma-achtige ontsteking van de luchtwegen.19,20 Dergelijke Figuur 2. Schematische weergave van de mechanismen die leiden tot EIB. Aangepast vanuit SD Anderson en P Kippelen.10 Daarbij werd infiltratie van (neutrofiele) granulocyten in het epitheel en verdikking van de basaal membraan (BM) gezien bij biopten.19,20 effecten werden ook gezien bij muizen en paarden.21,22 nummer 1 | februari 2014 | Sport & Geneeskunde 19 Pagina 18

Pagina 20

Voor relatiemagazines, online sportbladen en catalogi zie het Online Touch content management system systeem. Met de mogelijkheid voor een online winkel in uw clubbladen.

Sport & Geneeskunde nummer 1 | Februari 2014 Lees publicatie 27Home