Tabel 1. variabelen die ventrikelfibrilleren (VF) bij commotio cordis tijdens sportbeoefening kunnen induceren.1,7,11,18 VF inductie geen VF inductie ‘Slag’ op de thoraxwand Moment Snelheid (bij 20kg zwijn) Plaats en hoek Vorm van het projectiel Dier/mens eigenschappen Geslacht Ras Gewicht Thoraxwand 30-10 ms voor peak van de T-top (vulnerable periode van de hartcyclus) 65 km/u Loodrecht op regio boven linker kamer apex Rond, hard, klein Man Kaukasich 20-40kg Dun, buigzaam (niet-volgroeid) Genetische ontvankelijkheid Mogelijke relatie met ionkanaal afwijkingen Epidemiologie CC werd al in de 16e eeuw beschreven bij arbeiders.8 Sinds de introductie van de ‘US Commotio Cordis Registry’ (USCCR, Minneapolis in Minnesota) in 1996 worden jaarlijks steeds meer nieuwe gevallen geregistreerd.1-3,10 Een incidentie van CC kan niet worden gegeven, omdat het aantal gerapporteerde gevallen hoogstwaarschijnlijk wordt onderschat en CC niet altijd wordt herkend.2,11-13 ste oorzaak van SCD bij jonge sporters.14 CC is de tweede belangrijkDe CC registratie zou moeten worden uitgebreid naar Europese landen.13 In een registratie van SCD bij Amerikaanse wedstrijdsporters (1980-2006) werden 1866 gevallen van circulatie arrest beschreven.15 een zogenaamd ‘slagwapen’, zoals een knuppel, stick, of bat. Bij contactsporten is er een risico op een elleboogstoot, een vuistslag, of een botsing met een helm of een speler. (Hierna vermeld als ‘slag’.) In de USCCR is CC gemeld bij o.a. lacrosse (0.63 SCD/100.000 persoon jaren), ijshockey (0.53 SCD/100.000 persoon jaren), honkbal (0.24 SCD/100.000 persoon jaren), softbal, en vechtsporten.4,10 Bij 53% van de gevallen van CC gebeurde het ‘contact’ tijdens een competitiewedstrijd.12 Opvallend was dat 33% van de wedstrijdDe oorzaak van circulatie arrest was bij 56% een cardiovasculaire aandoening en bij 25% een stomp lichaamstrauma (inclusief hals-hoofd). De belangrijkste SCD oorzaak was hypertrofische cardiomyopathie (HCM) (36%), gevolgd door coronair anomalie (17%). CC kwam bij 3% van de 1866 circulatie arresten voor en contusio cordis bij 22%.15 nelijke atleten (< 20jr).3,12 sporters die CC kregen een thoraxbeschermer droeg, maar dat deze niet goed aansloot over het precordium.16 In een vergelijkende studie tussen de USCCR en 19 andere landen werden 60 gevallen van CC buiten US gerapporteerd (voornamelijk United Kingdom en Canada).17 Er was geen verCC komt voornamelijk voor bij blanke jonge manUit de USCCR blijkt dat 80% van de CC gevallen van het Kaukasische ras is, 75% jonger dan 18 jaar, en 95% een man.12 Waarom CC overwegend bij jonge mannen voorkomt is (nog) niet duidelijk. Mogelijk predisponeert de niet volgroeide dunne en buigzame thoraxwand voor CC bij een stomp thoraxtrauma.7 CC komt voor bij sporten waarbij er een kans is op een stomp thoraxtrauma.10 Tot deze sporten behoren contactsporten, balsporten en sporten waarbij gebruik wordt gemaakt van Pathofysiologie Primair elektrisch fenomeen CC betekent beweging van het hart, en wel meer specifiek beweging van dat deel van het hart dat direct onder de ‘slag’ op de thorax is gelegen. Uit dierexperimentele onderzoeken naar CC, die voor het eerst door Schlomka in de jaren 30 werden gedaan, bleek dat VF nummer 1 | februari 2014 | Sport & Geneeskunde 33 schil in leeftijd (19 jaar vs. 15 jaar), geslacht (voornamelijk mannen), overleving (26% vs. 25%) en optreden bij contact- of balsporten (baseball, softbal en ‘football’ in USA vs. voetbal, cricket en veldhockey bij de overige landen). Opvallend was dat 20% van de gevallen in de niet-Amerikaanse landen bij voetbal werd gerapporteerd.17 Buiten de vulnerabele periode van de hartcyclus < 32 km/u Ovaal/plat, zacht, groot Vrouw > 40kg volgroeid contusio cordis In de vulnerable periode van de hartcyclus > 80-113 km/u Ovaal/plat, zacht, groot Grotere luchthoudendheid van het veroorzakend voorwerp vermindert de kans op CC dus niet. Pagina 32

Pagina 34

Voor gidsen, online sportbladen en handleidingen zie het Online Touch content management system systeem. Met de mogelijkheid voor een online shop in uw tijdschriften.

Sport & Geneeskunde nummer 1 | Februari 2014 Lees publicatie 27Home