Sportmedische praktijk Beeldvormende diagnostiek Calciumpyrofosfaat-kristallen zijn op röntgenfoto’s te zien als lineaire radiodense gebieden in bind- en kraakbeenweefsels. Zoals eerder beschreven wordt de term chondrocalcinose gebruikt voor dit radiologische beeld van de kristaldeposities. Chondrocalcinose wordt vaak bij toeval ontdekt, daar de indicatie voor de te maken röntgenfoto doorgaans een andere reden betreft dan de verdenking op chondrocalcinose of het bestaan van een kristal-artropathie. (AF), ferritine, ijzer (Fe), transferrine, parathyroïdhormoon (PTH) en thyroid-stimulerend-hormoon (TSH).4 Behandeling en profylaxe Bij acute calciumpyrofosfaat-kristal artritis Bij een aanval van acute artritis op basis van calciumpyrofosfaat-kristallen vormen rust van het aangedane gewricht en ijsapplicatie belangrijke pijlers in de behandeling. Ook wordt aspiratie van de synoviale vloeistof aangeraden (zowel voor het stellen van de diagnose als voor het therapeutisch verwijderen van de kristallen), waarna een intra-articulair depot van glucocorticosteroïd kan worden achtergelaten.13 Wanneer sprake is van een polyartritis, is dit vaak niet praktisch en worden NSAID’s of colchicine voorgeschreven. Het gebruik van een lage dosis orale colchicine (0.5 mg. 3-4 maal per dag, na een eventuele oplaaddosis van 1mg) als profylaxe bij patiënten met recidiverende aanvallen van acute calciumpyrofosfaat-kristal artritis lijkt zinvol.13 Bij het gebruik van colchicine (0.6 mg. tweemaal daags) werd een afname van het aantal episodes bij 90% van de patiënten gevonden, van gemiddeld 3.2 naar gemiddeld 1.0 episode per patiënt per jaar.14 Figuur 3: X-knie, anterior-posterior- (AP) opname; de pijl wijst op een densiteit in de mediale gewrichtsspleet, ter hoogte van kraakbeenweefsel; ook in de laterale gewrichtsspleet is een dens gebied te zien. Bron: Zaka R, Williams CJ. Genetics of chondrocalcinosis. OsteoArthritis and Cartilage 2005;13:745-750. Echografi e is een andere, voor de patiënt weinig belastende, manier om calciumpyrofosfaat-kristallen in beeld te brengen. In vergelijking met de analyse van de synoviale vloeistof (die als ‘gouden standaard’ werd gebruikt) werd voor echografi e een hoge specifi citeit, sensitiviteit en positief- en negatief voorspellende waarde gevonden.12 Een gestelde diagnose rechtvaardigt het uitsluiten van eerder genoemde metabole of endocriene stoornissen die met het pyrofosfaatmetabolisme geassocieerd zijn. In dit kader dient het serum te worden onderzocht op waarden van calcium (Ca), fosfor (P), magnesium (Mg), alkalisch fosfatase 28 Sport & Geneeskunde | augustus 2012 | nummer 3 Bij chronische artropathie door kristal-deposities Er is geen bewezen effectieve therapie die een progressieve kristal artropathie voorkomt of reeds aanwezige kristallen verwijdert. De huidige behandeling bestaat daarom uit het behandelen van de symptomen met pijnstillers en NSAID’s (inclusief zogenaamde ‘maagbescherming’ zoals protonpomp-inhibitors op indicatie). In theorie zou kunnen worden aangegrepen op de pathofysiologische mechanismen die aan chondrocalcinose ten grondslag liggen, bijvoorbeeld door in te spelen op de hoge waarden van anorganisch pyrofosfaat (PPi). Ondanks onderzoek naar het gebruik van diverse ‘pharmalogicals’ lijkt dit vooralsnog toekomstmuziek.13 In geval van ernstige klachten ten gevolge van een destructieve kristal artropathie kan gewrichtsvervangende chirurgie als laatste optie overwogen worden. Sport en chondrocalcinose Wat moet de sportarts met chondrocalcinose? Deze vraag is van belang maar lastig te beantwoorden, aangezien in de literatuur zeer weinig geschreven is over de relatie tussen sport en chondrocalcinose.7 Het is wel mogelijk te komen tot een aantal speculaties. Zo kunnen de klachten die door calciumkristallen kunnen worden veroorzaakt -zoals Pagina 27

Pagina 29

Interactieve efolder, deze maandblad of sportblad is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het converteren naar een digitale publicatie van e-verenigingsbladen.

Sport & Geneeskunde nummer 3 | Augustus 2012 Lees publicatie 15Home