gramma’s kunnen niet vroeg genoeg gestart worden om rugklachten zoveel mogelijk te voorkomen. De laatste jaren wordt vanuit de commerciële sector gewezen op het belang van het dragen van rugplaten. Voor deze speciale beschermende platen bestaat evenwel geen medisch bewijs van efficiëntie om ernstige rugletsels tegen te gaan.13 Wel wordt aanvaard dat ze bescherming kunnen bieden tegen oppervlakkige letsels zoals kneuzingen, schaafwonden en dergelijke. Aangezien er momenteel nauwelijks of geen medische literatuur bestaat over rugprotectoren, nam de medische commissie van de FIS het initiatief om in samenwerking met de verschillende stakeholders (atleten, coaches, artsen, fabrikanten, wetenschappers) zelf enkele studies op te zetten. Het is nog afwachten hoe de evolutie van het beschermend materiaal verder zal verlopen. Maar de research die gedaan is naar airbagsystemen, zoals nu al gebruikt wordt bij eventing in de ruitersport, is alvast hoopgevend. Letsel bovenste extremiteit Schouderletsel Het aantal schouderkwetsuren (18.2%) blijft min of meer status quo, met een hogere frequentie bij mannen (21.8%) dan bij vrouwen ( 13%). De letsels variëren van breuken van de arm, de schouder en het sleutelbeen tot acromio-claviculaire en schouderluxaties. Ook gecombineerde letsels doen zich voor. Schouderletsels worden vaker vastgesteld bij snowboarders en freestylers die veel sprongen uitvoeren.14 De laatste jaren hebben de meeste stations een eigen snowpark ontwikkeld met verschillende jumps, rails en andere obstakels. De grotere stations hebben vaak ook een eigen halfpipe en ‘big air’ (grote sneeuwschans). Freestyle heeft snel een plaats veroverd in de skiwereld, vooral sinds de erkenning als olympische discipline. Er is een tendens dat vrouwen zich meer blesseren in freestyle disciplines dan mannen.15 Bij de competitie-atleten heeft dat wellicht te maken met het feit dat mannen en vrouwen hun wedstrijden op hetzelfde circuit uitoefenen. De aanleg van die circuits is erg arbeidsintensief en gebeurt door speciaal opgeleide ‘shapers’, wat de kostprijs de hoogte injaagt. Het is daarom vaak niet mogelijk om aparte wedstrijdcircuits te maken voor mannen en vrouwen. Dat maakt de sportieve uitdaging voor vrouwen nog groter, waardoor hun risico op blessures toeneemt. Momenteel krijgen wedstrijdorganisatoren opleidingen om beveiliging te leren plaatsen langs het circuit. Organisatoren van alpineskiwedstrijden – vooral in speeddisciplines – hebben veel meer ervaring met het plaatsen van netten en andere veiligheidsobjecten langs het wedstrijdparcours en kunnen hun collega’s van skicross en slopestyle helpen. Letsel arm, elleboog, pols, hand Blessures aan de elleboog en de onderarm (1.4%) zijn eerder zeldzaam en zien we voornamelijk bij snowboarders en freestylers. Duimletsels (3.1%) worden dan weer het meest gezien bij alpineskiërs, vooral dan de skiduim. Daarbij wordt het ulnair collateraal ligament uitgerekt of zelfs gescheurd (Stener laesie) door tijdens een val met de duim te sterk te steunen op de skistok. Bij een Stener laesie worden de twee uiteinden van het ligament gescheiden door de adductor aponeurose, waardoor ze niet meer aan elkaar kunnen groeien. Een Stener laesie is dan ook een operatieve indicatie. De diagnose gebeurt klinisch (varus stress) en via beeldvorming (echo, röntgenfoto en eventueel NMR). Soms wordt een beenderige afrukking gezien van de ligamentaire insertie. Letsels van de pols en de hand (1.9%) worden in hoofdzaak bij snowboarders gezien, vooral bij valpartijen. Kinderen hebben regelmatig af te rekenen met groenhoutfracturen van de pols. Die genezen snel, vaak zijn niet meer dan drie weken immobilisering nodig. Jonge snowboarders dragen heel dikwijls polsbeschermers. Die kunnen bescherming bieden bij valpartijen.16 Boot induced anterior drawer: Bij een landing in onevenwicht met gestrekte knieën op de achterste tippen van de ski’s, wordt een kracht ontwikkeld via de ski, binding en schoen, waardoor de tibia naar voor gedrukt wordt en de voorste kruisband het kan begeven. nummer 1 | februari 2014 | Sport & Geneeskunde 13 Pagina 12

Pagina 14

Scoor meer met een webwinkel in uw uitgaven. Velen gingen u voor en publiceerden cursussen online.

Sport & Geneeskunde nummer 1 | Februari 2014 Lees publicatie 27Home