Orthopedie Er is een tendens dat vrouwen zich meer blesseren in freestyle Letsel onderste extremiteit Letsel voet en enkel Letsels van de onderste ledematen zoals ter hoogte van de enkel (6.9%) treden sinds het bestaan van de moderne bindingen en schoenen veel minder vaak op dan vroeger. De klassieke enkelfracturen, zoals bij gefixeerde bindingen en oude leren schoenen, zien we zelfs niet meer – behalve bij instelfouten van de binding of het dragen van te grote of open schoenen. Wel een frequent letsel bij snowboarders is een luxatie van één van de fibularispezen. Snowboarders dragen soft boots. De symptomen worden veroorzaakt door een dorsiflexie-inversie van de enkel, waarbij het retinaculum fibularis superior van de laterale malleolus wordt afgerukt. Patiënten klagen over een plotse scherpe pijn of een klik ter hoogte van de achter-/onderzijde van de fibula malleolus. De behandeling verloopt operatief.17 Weddisciplines dan mannen strijdskiërs en andere fervente skiërs klagen wel eens over het Haglundsyndroom ter hoogte van de hiel. Bij deze skiërs ziet men een pijnlijke opzetting van de bursa ter hoogte van het tuber calcanei, als gevolg van irritatie door de skischoen. Wedstrijdskiërs dragen veel te kleine schoenen om een optimaal contact met de ski te verzekeren. Maar de druk van een strak aangespannen schoen, het inknellen van de voetboog en een geforceerde anterieure flexiehoek zijn de grootste oorzakelijke factoren van dit hielprobleem. De behandeling bestaat uit het wegnemen van de druk door de binnenschoen speciaal te foamen en de buitenschaal uit te frezen ter hoogte van de drukpunten. Het is ook aanbevolen om een op maat gemaakte inlegzool te dragen in de skischoenen. Met deze maatregelen en een correcte conservatieve podologische behandeling is er zelden operatief ingrijpen nodig.18 Letsel heup en bovenbeen Heup- en bovenbeenblessures (8.9%) omvatten contusies, distorsies en uiteraard fracturen – vooral dan torsiefracturen van de femur, die operatief behandeld worden via intramedullaire nageling. Bij kinderen wordt gebruikgemaakt van titaniumspillen die ingebracht worden boven de groeischijven vanuit de distale femur. Knieletsel Knieblessures komen heel vaak voor (34.5%), ook al is er een licht dalende trend te zien. Bij vrouwen ligt het percen14 Sport & Geneeskunde | februari 2014 | nummer 1 tage hoger dan bij mannen: 42 t.o.v. 29.5%. De oorzaak daarvan is uitvoerig bestudeerd. Het verschil in kracht, de mindere belastbaarheid van de gewrichts- en ligamentaire structuren, het frequenter voorkomen van een ‘genu valgus’-stand van de knieën en ook de fase in de menstruele cyclus zouden een rol spelen. Studies hebben aangetoond dat vrouwen in de preovulatoire fase 2.4 keer meer voorste kruisbandletsels oplopen tijdens het recreatief skiën dan tijdens de postovulatoire fase.19,20 De letsels ter hoogte van de knie lopen sterk uiteen, van een lichte sprain van het mediaal collateraal ligament tot uitgebreide ligamentaire letsels en fracturen. Vroeger noemde men de combinatie van een scheur in de voorste kruisband, een letsel van het mediaal collateraal ligament en een scheur in de mediale meniscus de ‘triade malheureuse’. Maar sinds de verbeterde beeldvorming met ‘magnetische resonantie’-scanners kunnen de opgelopen letsels beter genuanceerd worden. Men heeft nu ook een veel beter beeld van de impact van het letsel en zelfs van het ongevalsmechanisme. De visualisatie van subchondrale impacties, microfracturen, botoedeem en ligamentaire sprains laten niet alleen een betere diagnosestelling toe, maar maken ook de planning van de behandeling en de opvolging van de genezing mogelijk.21 De ontwikkeling van de nieuwe releasebindingen en de moderne skischoenen hebben het aantal letsels aan de voorste kruisbanden opgelopen tijdens het skiën niet kunnen verhinderen. De moderne carve ski’s, die snel en gemakkelijk draaien, hebben wel voor een revolutie gezorgd. Ze zijn ontworpen om zo weinig mogelijk snelheid te verliezen in de bochten, door de skiër in staat te stellen om op zijn kant de bocht te snijden.22 De ski’s zijn korter, meer getailleerd en min of meer torsiestijf en ze laten de skiër toe om met verhoogde platen onder de bindingen extreme kanthoeken te bereiken. Dankzij de carve ski kunnen beginners veel makkelijker en rapper progressie maken en kunnen ze sneller moeilijke afdalingen verrichten. Maar dat houdt uiteraard een risico in. In het competitieskiën ziet men de ontwikkeling van de carve ski’s en het injecteren van de wedstrijdpistes als de twee belangrijkste veranderingen van de laatste jaren. De bedoeling van het injecteren of met water besproeien van wedstrijdpistes is om ze bikkelhard te maken en op die manier het wedstrijdverloop zo constant mogelijk te maken. In het wedstrijdskiën bepaalt de ranking die deelnemers hebben in de discipline waaraan ze deelnemen, op welke plek ze mogen starten. Hoe hoger die ranking, hoe beter de start Pagina 13

Pagina 15

Interactieve digi-handleiding, deze spaarprogramma of lesboek is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het naar een digitale publicatie omzetten van digitale drukwerk.

Sport & Geneeskunde nummer 1 | Februari 2014 Lees publicatie 27Home