Sportmedische Praktijk Type V: De v. poplitea maakt ook onderdeel uit van de bekneld geraakte structuren in de fossa poplitea (type 1-4). Dat heet PAES type V. De veneuze beknelling kan zowel op zichzelf staan, als in combinatie met een bekneld geraakte arterie. Een uitsluitend veneuze vorm van PAES komt weinig voor.7,11,12,18 Figuur 5. PAES type III7 (Figuur gereproduceerd met toestemming van de uitgever van het bronartikel) Figuur 6. PAES type IV7 (Figuur gereproduceerd met toestemming van de uitgever van het bronartikel) Type VI: Een functionele c.q. verworven vorm. Deze ontstaat secundair aan hypertrofie van de kuitmusculatuur, zonder pre-existente anatomische afwijkingen. Dientengevolge kan deze vorm ook wel geduid worden als een bepaalde vorm van overbelasting van de kuitmusculatuur met hypertrofie tot gevolg.19 Gezien de ontstaanswijze spreken we van FPAES streng en kan hieronder bekneld raken. De streng kan zowel met de laterale als mediale zijde van het femur verbonden zijn. Een andere variant betreft de mesodermale streng die zich ontwikkelt tot een tweede mediale gastrocnemiuskop. Dan kan de a. poplitea tussen deze twee koppen komen te verlopen, waardoor beknelling kan ontstaan, met name bij contractie van de spier.7,11,12,25 De bovenstaande 3 typen PAES zijn niet zozeer aparte entiteiten, maar eerder een spectrum van anatomische afwijkingen, alle afhankelijk van (de verstoring van) de tijdsrelatie tussen de embryonale ontwikkeling van de distale a. poplitea enerzijds en de migratie van de mediale gastrocnemiuskop anderzijds. Type IV: Als het distale deel van de a. poplitea wordt gevormd uit een persisterende a. ischiadica, die doorgaans juist in regressie gaat gedurende de embryonale ontwikkeling, ontwikkelt de m. popliteus zich over de arterie heen. Hierdoor kan de a. poplitea bekneld komen te zitten onder de spier. Ook kan het zijn dat de aa. tibiales anterior en posterior geen oppervlakkige distale a. poplitea doen ontstaan, maar dat zij aansluiten op dieper gelegen vasculaire structuren. PAES type IV wordt beschouwd als de minst voorkomende vorm, maar heeft waarschijnlijk het meest agressieve klinische beloop ten aanzien van het optreden van beknelling en schade aan de a. poplitea, als gevolg van de diepgelegen positie van de arterie.7,11,12,22,25 18 Sport & Geneeskunde | juli 2014 | nummer 3 (functional popliteal artery entrapment syndrome).11,12,19 Er bestaan twee etiologische theorieën over FPAES. Allereerst kan er alsnog niet duidelijk zichtbare, subtiele anatomische variatie zijn. Door veel spiertraining of overbelasting met een toename in musculair volume zou makkelijker compressie van de arterie kunnen ontstaan. De tweede theorie gaat uit van arteriële compressie op lager niveau, alwaar de a. poplitea door de m. soleus reist. Contraheren van de m. soleus zou tot beknelling van de arterie kunnen leiden.12 Diagnose De typische patiënt met PAES is de relatief jongere, sportieve, niet rokende patiënt zonder verdere risicofactoren voor atherosclerose of hart- en vaatziekten met uni- of bilateraal inspanningsgebonden clAudicatioklachten, vaak omschreven als ‘vollopen’ of een ‘plof gevoel’ in de kuiten. Staken van de inspanning doet de klachten verminderen, al kan een zeurend gevoel enige tijd persisteren.11,12,14,18,22,24 Minder intensieve activiteiten leiden doorgaans tot minder klachten, al kan rustig wandelen ook tot klachten leiden. Dit zou samenhangen met het feit dat de m. gastrocnemius actief is tijdens het wandelen en de m. soleus juist actiever is tijdens het hardlopen.14 Bij de anamnese en lichamelijk onderzoek wordt gelet op begeleidende symptomen, zoals een bleke en koude huid, poikilothermie, een vermoeid gevoel in het been, klachten van kramp in kuit en voet, pijnklachten, gevoelloosheid, paresthesieën, paralyse, of verbetering van de klachten bij verandering van de houding. Deze symptomen zijn echter weinig specifiek. Er moet dan ook vooral gevaren worden op de combinatie van anamnese, lichamelijk- en aanvullend onderzoek.7,11,12,14,18,19,22,24 Het lichamelijk onderzoek in rust toont doorgaans weinig bijzonderheden. De perifere pulsaties zijn goed palpabel en Pagina 17

Pagina 19

Heeft u een weekblad, issuu of internet weekbladen? Gebruik Online Touch: brochure digitaal bladerbaar publiceren.

Sport & Geneeskunde nummer 3 | juli 2014 Lees publicatie 32Home