Overzichtsartikel pijn. Aan de andere kant was er ook 16% die de krukken langer gebruikten dan de aanbevolen zes weken. Wanneer aan de hand van de tabel bijgevoegd bij dit artikel het gemiddelde aantal weken berekend wordt dat de patiënten de krukken gebruikten, is dit drie weken. De meerderheid start wel met partiële belasting, maar bouwt deze snel op volgens tolerantie. De enige andere studie in deze groep met een vergelijkbaar aantal patiënten is die van Bertram.28 Ook deze studie geeft goede resultaten. De vraag is dus of zijn advies om zes weken gedeeltelijk te steunen een meerwaarde oplevert. In de lijn van de resultaten van Anand17 kan echter verwacht worden dat ook deze patiënten meer en meer zullen beginnen te steunen zodra ze zich beter voelen en pijnvrij zijn en dus eigenlijk ook overschakelen naar volledige belasting volgens tolerantie. Er is maar één artikel waarin dit advies onmiddellijk zo gegeven wordt.31 Deze patiënten moeten zes weken krukken gebruiken maar de belasting kan zelf ingevuld en opgebouwd worden al naar gelang de tolerantie. Dit advies sluit dus perfect aan bij wat in de praktijk gebeurt bij vele van de patiënten uit de groep met de partiële belasting. Wat betreft de dagelijkse activiteiten en sportactiviteiten zijn de patiënten, in vergelijking met het gebruik van krukken, toch geneigd iets langzamer op te bouwen. Dit gebeurt ongeacht het weinig beperkende advies om op te bouwen naargelang de resterende pijn. Er werd niet specifiek gewacht op het sluiten van de fyse, hoewel aangenomen kan worden dat dit bij een deel van hen wel al het geval was. De adviezen die volgens de verschillende studies aan de patiënten gegeven worden, stroken in dit geval dus goed met de werkelijkheid. Wachten op het sluiten van de fyse is niet noodzakelijk. Bij het advies om op te bouwen op pijngeleide blijkt namelijk dat de patiënt automatisch een aanvaardbare termijn hanteert die meer individueel aangepast is. Een laatste element dat van belang is bij de revalidatie is de motivatie en therapietrouw. TTW een advies is dat over het algemeen slecht opgevolgd wordt. De patiënt mag hierbij de tenen op de grond zetten om zijn evenwicht te behouden. Er mag echter geen gewicht gezet worden op de aangedane zijde. Per definitie behoren deze dus tot de groep waarbij geen belasting toegelaten is. De vraag dringt zich op in hoeverre een patiënt die zijn voet op de grond mag zetten, hier ook werkelijk niet op steunt. Maar 40 tot 60% van de patiënten voert dit correct uit.40 De overigen behoren dan ook eerder tot de groep van partiële belasting. Ook het feit dat de termijn van een advies meestal door de patiënt zelf bepaald wordt op pijngeleide illustreert dat de therapietrouw vaak niet perfect is. Zeker bij hervatten van dagelijkse activiteiten en sport is motivatie een belangrijke factor. De patiënt in de casusbeschrijving van Kasper bouwt duidelijk sneller op dan in de andere gevallen. Het gaat hier echter om een patiënt die preoperatief reeds een zeer goede conditie had en gemotiveerd was om de sport zo snel mogelijk te hervatten. Sporten die weinig belastend zijn voor de heup zoals zwemmen en indoor fietsen kunnen relatief snel na de ingreep gestart en traag opgebouwd worden. Dit mag vanaf zes weken32 of wordt niet gespecificeerd.27 Wat betreft bijvoorbeeld lopen en contactsporten is hierover geen consensus. Deze zijn maximaal beperkt tot na het sluiten van de fyse. Dit laatste gebeurt gemiddeld na 5,5 maanden met een variatie van 3 tot 25 maanden na de ISF.23 Voor wat betreft de revalidatie direct postoperatief nog tijdens opname is er een veel duidelijker consensus die onafhankelijk is van al de voorgaande argumenten. Deze kunnen samengevat worden in tabel 4. Ontslag naar huis kan bij veilig en correct gebruik van de krukken of rolstoel en van de trappen.28,30 Toekomst Postoperatieve aanbevelingen zouden beter gedocumenteerd moeten worden en moeten ook zeker expliciet met de patiënt besproken worden. Er is behoefte aan bijkomende studies om het effect van deze aanbevelingen en de revalidatie op de outcome beter te documenteren. Tabel 4: adviezen omtrent postoperatieve oefeningen tijdens opname Tijdstip Dag 0 Dag 1 Dag 5 Advies bedrust tot straight leg raise en een quad set(31) range of motion oefeningen en mobilisaties(16, 24, 28) mobilisatie op de trappen(28) Conclusie Het belang van revalidatie na een belangrijke orthopedische ingreep en de nadelen van immobilisatie zijn reeds uitvoerig bewezen in de literatuur. Desondanks konden op basis van deze literatuurstudie maar 19 artikelen geïncludeerd worden waarin vermelding gemaakt wordt van de postoperatieve adviezen betreffende het hervatten van de fysieke activiteiten na epifysiolyse van de heup behandeld met ISF. Er werden bovendien enkel empirische, beschrijvende resultaten teruggevonden die niet gecorreleerd waren aan de uiteindelijke behandelresultaten. 12 Sport & Geneeskunde | november 2014 | nummer 5 Pagina 11

Pagina 13

Scoor meer met een web winkel in uw drukwerk. Velen gingen u voor en publiceerden catalogussen online.

Sport & Geneeskunde nummer 5 | november 2014 Lees publicatie 42Home